سورة الحج

 

سورة الحج

 

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

ای مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسید، که زلزله رستاخیز امر عظیمی است! (1)

روزی که آن را می‏بینید، (آنچنان وحشت سراپای همه را فرامی‏گیرد که) هر مادر شیردهی، کودک شیرخوارش را فراموش می‏کند; و هر بارداری جنین خود را بر زمین می‏نهد; و مردم را مست می‏بینی، در حالی که مست نیستند; ولی عذاب خدا شدید است! (2)

گروهی از مردم، بدون هیچ علم و دانشی، به مجادله درباره خدا برمی‏خیزند; و از هر شیطان سرکشی پیروی می‏کنند. (3)

بر او نوشته شده که هر کس ولایتش را بر گردن نهد، بطور مسلم گمراهش می‏سازد، و به آتش سوزان راهنماییش می‏کند! (4)

ای مردم! اگر در رستاخیز شک دارید، (به این نکته توجه کنید که:) ما شما را از خاک آفریدیم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از «مضغه‏» ( چیزی شبیه گوشت جویده شده)، که بعضی دارای شکل و خلقت است و بعضی بدون شکل; تا برای شما روشن سازیم (که بر هر چیز قادریم)! و جنین‏هایی را که بخواهیم تا مدت معینی در رحم (مادران) قرارمی‏دهیم; (و آنچه را بخواهیم ساقظ می‏کنیم;)بعد شما را بصورت طفل بیرون می‏آوریم; سپس هدف این است که به حد رشد وبلوغ خویش برسید. در این میان بعضی از شما می‏میرند; و بعضی آن قدر عمر می‏کنند که به بدترین مرحله زندگی (و پیری) می‏رسند; آنچنان که بعد از علم و آگاهی، چیزی نمی‏دانند! (از سوی دیگر،) زمین را (در فصل زمستان) خشک و مرده می‏بینی، اما هنگامی که آب باران بر آن فرو می‏فرستیم، به حرکت درمی‏آید و می‏روید; و از هر نوع گیاهان زیبا می‏رویاند! (5)

این بخاطر آن است که (بدانید) خداوند حق است; و اوست که مردگان را زنده می‏کند; و بر هر چیزی تواناست. (6)

و اینکه رستاخیز آمدنی است، و شکی در آن نیست; و خداوند تمام کسانی را که در قبرها هستند زنده می‏کند. (7)

و گروهی از مردم، بدون هیچ دانش و هیچ هدایت و کتاب روشنی بخشی، درباره خدا مجادله می‏کنند! (8)

آنها با تکبر و بی‏اعتنایی (نسبت به سخنان الهی)، می‏خواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند! برای آنان در دنیا رسوایی است; و در قیامت، عذاب سوزان به آنها می‏چشانیم! (9)

(و به آنان می‏گوییم:) این در برابر چیزی است که دستهایتان از پیش برای شما فرستاده; و خداوند هرگز به بندگان ظلم نمی‏کند! (10)

بعضی از مردم خدا را تنها با زبان می‏پرستند (و ایمان قلبیشان بسیار ضعیف است); همین که (دنیا به آنها رو کند و نفع و) خیری به آنان برسد، حالت اطمینان پیدا می‏کنند; اما اگر مصیبتی برای امتحان به آنها برسد، دگرگون می‏شوند (و به کفر رومی‏آورند)! (به این ترتیب) هم دنیا را از دست داده‏اند، و هم آخرت را; و این همان خسران و زیان آشکار است! (11)

او جز خدا کسی را می‏خواند که نه زیانی به او می‏رساند، و نه سودی; این همان گمراهی بسیار عمیق است. (12)

او کسی را می‏خواند که زیانش از نفعش نزدیکتر است; چه بد مولا و یاوری، و چه بد مونس و معاشری! (13)

خداوند کسانی را که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، در باغهایی از بهشت وارد می‏کند که نهرها زیر درختانش جاری است; (آری،) خدا هر چه را اراده کند انجام می‏دهد! (14)

هر کس گمان می‏کند که خدا پیامبرش را در دنیا و آخرت یاری نخواهد کرد (و از این نظر عصبانی است، هر کاری از دستش ساخته است بکند)، ریسمانی به سقف خانه خود بیاویزد، و خود را حلق آویز و نفس خود را قطع کند (و تا لبه پرتگاه مرگ پیش رود); ببیند آیا این کار خشم او را فرو می‏نشاند؟! (15)

این گونه ما آن ( قرآن) را بصورت آیات روشنی نازل کردیم; و خداوند هر کس را بخواهد هدایت می‏کند. (16)

مسلما کسانی که ایمان آورده‏اند، و یهود و صابئان ( ستاره‏پرستان) و نصاری و مجوس و مشرکان، خداوند در میان آنان روز قیامت داوری می‏کند; (و حق را از باطل جدا می‏سازد;) خداوند بر هر چیز گواه (و از همه چیز آگاه) است. (17)

آیا ندیدی که تمام کسانی که در آسمانها و کسانی که در زمینند برای خدا سجده می‏کنند؟! و (همچنین) خورشید و ماه و ستارگان و کوه‏ها و درختان و جنبندگان، و بسیاری از مردم! اما بسیاری (ابا دارند، و) فرمان عذاب درباره آنان حتمی است; و هر کس را خدا خوار کند، کسی او را گرامی نخواهد داشت! خداوند هر کار را بخواهد (و صلاح بداند) انجام می‏دهد! (18)

اینان دو گروهند که درباره پروردگارشان به مخاصمه و جدال پرداختند; کسانی که کافر شدند، لباسهایی از آتش برای آنها بریده شده، و مایع سوزان و جوشان بر سرشان ریخته می‏شود; (19)

آنچنان که هم درونشان با آن آب می‏شود، و هم پوستهایشان. (20)

و برای آنان گرزهایی از آهن (سوزان) است. (21)

هر گاه بخواهند از غم و اندوه‏های دوزخ خارج شوند، آنها را به آن بازمی‏گردانند; و (به آنان گفته می‏شود:) بچشید عذاب سوزان را! (22)

خداوند کسانی را که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، در باغهایی از بهشت وارد می‏کند که از زیر درختانش نهرها جاری است; آنان با دستبندهایی از طلا و مروارید زینت می‏شوند; و در آنجا لباسهایشان از حریر است. (23)

و بسوی سخنان پاکیزه هدایت می‏شوند، و به راه خداوند شایسته ستایش، راهنمایی می‏گردند. (24)

کسانی که کافر شدند، و مؤمنان را از راه خدا بازداشتند، و (همچنین) از مسجد الحرام، که آن را برای همه مردم، برابر قرار دادیم، چه کسانی که در آنجا زندگی می‏کنند یا از نقاط دور وارد می‏شوند (،مستحق عذابی دردناکند); و هر کس بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف گردد و دست به ستم زند، ما از عذابی دردناک به او می‏چشانیم! (25)

(به خاطر بیاور) زمانی را که جای خانه (کعبه) را برای ابراهیم آماده ساختیم (تا خانه را بنا کند; و به او گفتیم:) چیزی را همتای من قرار مده! و خانه‏ام را برای طواف‏کنندگان و قیام‏کنندگان و رکوع‏کنندگان و سجودکنندگان (از آلودگی بتها و از هر گونه آلودگی) پاک ساز! (26)

و مردم را دعوت عمومی به حج کن; تا پیاده و سواره بر مرکبهای لاغر از هر راه دوری بسوی تو بیایند... (27)

تا شاهد منافع گوناگون خویش (در این برنامه حیاتبخش) باشند; و در ایام معینی نام خدا را، بر چهارپایانی که به آنان داده است، (به هنگام قربانی‏کردن) ببرند; پس از گوشت آنها بخورید; و بینوای فقیر را نیز اطعام نمایید! (28)

سپس، باید آلودگیهایشان را برطرف سازند; و به نذرهای خود وفا کنند; و بر گرد خانه گرامی کعبه، طواف کنند. (29)

(مناسک حج) این است! و هر کس برنامه‏های الهی را بزرگ دارد، نزد پروردگارش برای او بهتر است! و چهارپایان برای شما حلال شده، مگر آنچه (ممنوع بودنش) بر شما خوانده می‏شود. از پلیدیهای بتها اجتناب کنید! و از سخن باطل بپرهیزید! (30)

(برنامه و مناسک حج را انجام دهید) در حالی که همگی خالص برای خدا باشد!هیچ گونه همتایی برای او قائل نشوید! و هر کس همتایی برای خدا قرار دهد، گویی از آسمان سقوب کرده، و پرندگان (در وسط هوا) او را می‏ربایند; و یا تندباد او را به جای دوردستی پرتاب می‏کند! (31)

این است (مناسک حج)! و هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه تقوای دلهاست. (32)

در آن (حیوانات قربانی)، منافعی برای شماست تا زمان معینی( روز ذبح آنها) سپس محل آن، خانه قدیمی و گرامی (کعبه) است. (33)

برای هر امتی قربانگاهی قرار دادیم، تا نام خدا را (به هنگام قربانی) بر چهارپایانی که به آنان روزی داده‏ایم ببرند، و خدای شما معبود واحدی است; در برابر (فرمان) او تسلیم شوید و بشارت ده متواضعان و تسلیم‏شوندگان را. (34)

همانها که چون نام خدا برده می‏شود، دلهایشان پر از خوف (پروردگار) می‏گردد; و شکیبایان در برابر مصیبتهایی که به آنان می‏رسد; و آنها که نماز را برپا می‏دارند، و از آنچه به آنان روزی داده‏ایم انفاق می‏کنند. (35)

و شترهای چاق و فربه را (در مراسم حج) برای شما از شعائر الهی قرار دادیم; در آنها برای شما خیر و برکت است; نام خدا را (هنگام قربانی کردن) در حالی که به صف ایستاده‏اند بر آنها ببرید; و هنگامی که پهلوهایشان آرام گرفت (و جان دادند)، از گوشت آنها بخورید، و مستمندان قانع و فقیران را نیز از آن اطعام کنید! این گونه ما آنها را مسخرتان ساختیم، تا شکر خدا را بجا آورید. (36)

نه گوشتها و نه خونهای آنها، هرگز به خدا نمی‏رسد. آنچه به او می‏رسد، تقوا و پرهیزگاری شماست. این گونه خداوند آنها را مسخر شما ساخته، تا او را بخاطر آنکه شما را هدایت کرده است بزرگ بشمرید; و بشارت ده نیکوکاران را! (37)

خداوند از کسانی که ایمان آورده‏اند دفاع می‏کند; خداوند هیچ خیانتکار ناسپاسی را دوست ندارد! (38)

به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل گردیده، اجازه جهاد داده شده است; چرا که مورد ستم قرار گرفته‏اند; و خدا بر یاری آنها تواناست. (39)

همانها که از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اینکه می‏گفتند: «پروردگار ما، خدای یکتاست!» و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‏ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده می‏شود، ویران می‏گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‏کند; خداوند قوی و شکست ناپذیر است. (40)

همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می‏دارند، و زکات می‏دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می‏کنند، و پایان همه کارها از آن خداست! (41)

اگر تو را تکذیب کنند، (امر تازه‏ای نیست;) پیش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود (پیامبرانشان را) تکذیب کردند. (42)

و همچنین قوم ابراهیم و قوم لوط; (43)

و اصحاب مدین (قوم شعیب); و نیز موسی (از سوی فرعونیان) تکذیب شد; اما من به کافران مهلت دادم، سپس آنها را مجازات کردم. دیدی چگونه (عمل آنها را)انکار نمودم (و چگونه به آنان پاسخ گفتم)؟! (44)

چه بسیار شهرها و آبادیهایی که آنها را نابود و هلاک کردیم در حالی که (مردمش) ستمگر بودند، بگونه‏ای که بر سقفهای خود فروریخت! (نخست سقفها ویران گشت; و بعد دیوارها بر روی سقفها!) و چه بسیار چاه پر آب که بی‏صاحب ماند; و چه بسیار قصرهای محکم و مرتفع! (45)

آیا آنان در زمین سیر نکردند، تا دلهایی داشته باشند که حقیقت را با آن درک کنند; یا گوشهای شنوایی که با آن (ندای حق را) بشنوند؟! چرا که چشمهای ظاهر نابینا نمی‏شود، بلکه دلهایی که در سینه‏هاست کور می‏شود. (46)

آنان از تو تقاضای شتاب در عذاب می‏کنند; در حالی که خداوند هرگز از وعده خود تخلف نخواهد کرد! و یک روز نزد پروردگارت، همانند هزار سال از سالهایی است که شما می‏شمرید! (47)

و چه بسیار شهرها و آبادیهایی که به آنها مهلت دادم، در حالی که ستمگر بودند; (اما از این مهلت برای اصلاح خویش استفاده نکردند.) سپس آنها را مجازات کردم; و بازگشت، تنها بسوی من است! (48)

بگو: «ای مردم! من برای شما بیم‏دهنده آشکاری هستم! (49)

آنها که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، آمرزش و روزی پر ارزشی برای آنهاست! (50)

و آنها که در (محو) آیات ما تلاش کردند، و چنین می‏پنداشتند که می‏توانند بر اراده حتمی ما غالب شوند، اصحاب دوزخند!» (51)

هیچ پیامبری را پیش از تو نفرستادیم مگر اینکه هرگاه آرزو می‏کرد (و طرحی برای پیشبرد اهداف الهی خود می‏ریخت)، شیطان القائاتی در آن می‏کرد; اما خداوند القائات شیطان را از میان می‏برد، سپس آیات خود را استحکام می‏بخشید; و خداوند علیم و حکیم است. (52)

هدف این بود که خداوند القای شیطان را آزمونی قرار دهد برای آنها که در دلهایشان بیماری است، و آنها که سنگدلند; و ظالمان در عداوت شدید دور از حق قرار گرفته‏اند! (53)

و (نیز) هدف این بود که آگاهان بدانند این حقی است از سوی پروردگارت، و در نتیجه به آن ایمان بیاورند، و دلهایشان در برابر آن خاضع گردد; و خداوند کسانی را که ایمان آوردند، بسوی صراط مستقیم هدایت می‏کند. (54)

کافران همواره در باره قرآن در شک هستند، تا آنکه روز قیامت بطور ناگهانی فرارسد، یا عذاب روز عقیم ( روزی که قادر بر جبران گذشته نیستند) به سراغشان آید! (55)

حکومت و فرمانروایی در آن روز از آن خداست; و میان آنها داوری می‏کند: کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‏اند، در باغهای پرنعمت بهشتند; (56)

و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند، عذاب خوارکننده‏ای برای آنهاست! (57)

و کسانی که در راه خدا هجرت کردند، سپس کشته شدند یا به مرگ طبیعی از دنیا رفتند، خداوند به آنها روزی نیکویی می‏دهد; که او بهترین روزی‏دهندگان است! (58)

خداوند آنان را در محلی وارد می‏کند که از آن خشنود خواهند بود; و خداوند دانا و بردبار است. (59)

(آری،) مطلب چنین است! و هر کس به همان مقدار که به او ستم شده مجازات کند، سپس مورد تعدی قرار گیرد، خدا او را یاری خواهد کرد; یقینا خداوند بخشنده و آمرزنده است! (60)

این (وعده نصرت الهی) بخاطر آن است (که او بر هر چیز قادر است; خداوندی) که شب را در روز، و روز را در شب داخل می‏کند; و خداوند شنوا و بیناست! (61)

این بخاطر آن است که خداوند حق است; و آنچه را غیر از او می‏خوانند باطل است; و خداوند بلندمقام و بزرگ است! (62)

آیا ندیدی خداوند از آسمان، آبی فرستاد، و زمین (بر اثر آن) سرسبز و خرم می‏گردد؟! و خداوند لطیف و آگاه است. (63)

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست; و خداوند بی‏نیاز، و شایسته هر گونه ستایش است! (64)

آیا ندیدی که خداوند آنچه را در زمین است مسخر شما کرد; و (نیز) کشتیهایی را که به فرمان او بر صفحه اقیانوسها حرکت می‏کنند; و آسمان ( کرات و سنگهای آسمانی) را نگه می‏دارد، تا جز بفرمان او، بر زمین فرو نیفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحیم و مهربان است! (65)

و او کسی است که شما را زنده کرد، سپس می‏میراند، بار دیگر زنده می‏کند، اما این انسان بسیار ناسپاس است. (66)

برای هر امتی عبادتی قرار دادیم، تا آن عبادت را (در پیشگاه خدا) انجام دهند; پس نباید در این امر با تو به نزاع برخیزند! بسوی پروردگارت دعوت کن، که بر هدایت مستقیم قرار داری (و راه راست همین است که تو می‏پویی). (67)

و اگر آنان با تو به جدال برخیزند، بگو: «خدا از کارهایی که شما انجام می‏دهید آگاهتر است! (68)

و خداوند در روز قیامت، میان شما در آنچه اختلاف می‏کردید، داوری می‏کند!» (69)

آیا نمی‏دانستی خداوند آنچه را در آسمان و زمین است می‏داند؟! همه اینها در کتابی ثبت است (همان کتاب علم بی‏پایان پروردگار); و این بر خداوند آسان است! (70)

آنها غیر از خداوند، چیزهایی را می‏پرستند که او هیچ گونه دلیلی بر آن نازل نکرده است، و چیزهایی را که علم و آگاهی به آن ندارند! و برای ستمگران، یاور و راهنمایی نیست! (71)

و هنگامی که آیات روشن ما بر آنان خوانده می‏شود، در چهره کافران آثار انکار مشاهده می‏کنی، آنچنان که نزدیک است برخیزند و با مشت به کسانی که آیات ما را بر آنها میخوانند حمله کنند! بگو: «آیا شما را به بدتر از این خبر دهم؟ همان آتش سوزنده ( دوزخ) که خدا به کافران وعده داده; و بد سرانجامی است!» (72)

ای مردم! مثلی زده شده است، به آن گوش فرا دهید: کسانی را که غیر از خدا می‏خوانید، هرگز نمی‏توانند مگسی بیافرینند، هر چند برای این کار دست به دست هم دهند! و هرگاه مگس چیزی از آنها برباید، نمی‏توانند آن را باز پس گیرند! هم این طلب‏کنندگان ناتوانند، و هم آن مطلوبان (هم این عابدان، و هم آن معبودان)! (73)

خدا را آن گونه که باید بشناسند نشناختند; خداوند قوی و شکست‏ناپذیر است!(74)

خداوند از فرشتگان رسولانی برمی‏گزیند، و همچنین از مردم; خداوند شنوا و بیناست! (75)

آنچه را در پیش روی آنها و پشت سر آنهاست می‏داند; و همه امور بسوی خدا بازمی‏گردد. (76)

ای کسانی که ایمان آورده‏اید! رکوع کنید، و سجود بجا آورید، و پروردگارتان را عبادت کنید، و کار نیک انجام دهید، شاید رستگار شوید! (77)

و در راه خدا جهاد کنید، و حق جهادش را ادا نمایید! او شما را برگزید، و در دین (اسلام) کار سنگین و سختی بر شما قرار ندارد; از آیین پدرتان ابراهیم پیروی کنید; خداوند شما را در کتابهای پیشین و در این کتاب آسمانی «مسلمان‏» نامید، تا پیامبر گواه بر شما باشد، و شما گواهان بر مردم! پس نماز را برپا دارید، و زکات را بدهید، و به خدا تمسک جویید، که او مولا و سرپرست شماست! چه مولای خوب، و چه یاور شایسته‏ای! (78)